Ciekawostki z Czech. Tydzień 17/2023

POLITYKA, CZESI A UKRAINA, GOSPODARKA

I RÓŻNE WIADOMOŚCI

POLITYKA

• Coś jak u nas. Rząd obiecuje oszczędności budżetowe w wysokości kilkudziesięciu miliardów koron, które mają spowolnić szybkie zadłużanie się państwa. Chce ten plan przedstawić w przyszłym miesiącu. Ale koalicja pięciu jeszcze nie doszła do porozumienia co do tego jak tak zwany pakiet konsolidacyjny ma wyglądać.ⁱ Jak wszystkie oszczędności dla każdego rządu jest to spore wyzwanie. Łatwiej wydawać.
• W sobotę odbył się zjazd Partii Piratów z całych Czech. W wywiadzie udzielonym dziennikowi Blesk Ivan Bartoš opowiedział, że przy tworzeniu planów partii inspirują się także swoimi kolegami z innych krajów, gdzie także istnieje Partia Piratów. Wskazał głównie Niemcy i Francję.ⁱⁱ Na zjeździe debatowano o kierunkach w jakich ma podążać partia. Walka z korupcją, z cyberprzestępcami i inne. Niestety uczestnicy nie przegłosowali niczegoⁱⁱⁱ…coś jak sejmy za Rzeczypospolitej. Dużo gadania, mało konkretów.
• Pavel Fischer – senator i niedawny kandydat na prezydenta został ukarany grzywną w wysokości 25 tys. koron za nieujawnienie wszystkich danych kilku darczyńców. Fischer potwierdził to, a także poinformował, że karę zapłacił już 11 kwietnia. W ostatnich tygodniach media donosiły o grzywnach dla siedmiu innych kandydatów na prezydenta Czech, w tym 60 tys. dla Petra Pavla.^iv
• Rekordzistą w karach jest chyba jednak partia ANO Andreja Babiša, która otrzymała nakaz zapłaty 60 tys. koron. Urząd badający finansowanie kampanii zgłosił wiele zastrzeżeń, w tym do udziału firm Babiša w kampanii, ale nic z tym nie może zrobić, ponieważ nie ma narzędzi by ten temat dalej drążyć.^v

UKRAINA

• We wtorek, jak podaje agencja TASS, Siergiej Ławrow skomentował wywiad, którego prezydent Petr Pavel udzielił brukselskiemu portalowi Politico „To oświadczenie, które nie ma nic wspólnego z działaniami normalnego polityka” – powiedział Ławrow. Co tak zdenerwowało Ławrowa? W rozmowie z Politico Pavel powiedział, że pokój na Ukrainie nie jest w tej chwili w interesie Chin, bo wojna pozwala Pekinowi zmusić Rosję do ustępstw. Na Twitterze minister spraw zagranicznych Jan Lipavský powiedział w tej sprawie: „Wypowiedzi klauna Ławrowa na temat naszego prezydenta Pawła są śmieszne” oraz dodał „Rosja jest państwem terrorystycznym, a jego przywództwo należy do międzynarodowego trybunału karnego”.^vi
• „Z rozmów, jakie prowadziłem na Ukrainie – a było ich wiele, zarówno na poziomie centralnym, jak i na poziomie jednego regionu – jest dla mnie oczywiste, że to, czego Ukraina potrzebuje dziś najbardziej do skutecznej obrony, to amunicja, – powiedział Paweł po przybyciu na lotnisko wojskowe w Pradze. Powiedział też, że w rozmowie z sojusznikami będzie starał się pomóc w rozwiązaniu tego problemu.^vii Podczas calej zeszłotygodniowej podróży prezydent Petr Pavel odwiedził m.in. Kijów, Buczę, Borodjankę i Dnipro. W Dnipro odwiedził m.in. miejsce, gdzie w styczniu rosjanie uderzyli w cywilny blok mieszkalny, zginęło tam dziesiątki ludzi.^viii W trakcie wizyty w Kijowie odezwał się alarm przeciwlotniczy i prezydenci musieli zejść do schronu. Petr Pavel podróżował razem z prezydentką Słowacji Zuzaną Čaputovą.

GOSPODARKA

• Indeks PX czeskiej giełdy zakończył kwiecień najgorszym tygodniowym spadkiem od połowy marca, kiedy to stracił 2,75%. Ostatecznie przez cały kwiecień poprawił się o 1,89%. Według indeksu PX-TR, który uwzględnia również wypłatę dywidendy, praska giełda poprawiła się w kwietniu o ponad 5%. Zamknięta wartość indeksu PX-TR wynosząca 3133 pkt jest zaledwie 2 pkt poniżej marcowego rekordu wszechczasów.^ix
• Czeska armia bez problemu wykorzysta środki, które uzyska, zwiększając wydatki na obronę do 2 proc. PKB. Pieniądze zostaną przeznaczone na projekty, które zostały już uzgodnione lub są obecnie negocjowane.szef Sztabu Generalnego Karel Řehka w programie Otázky Václav Moravec. Tego zdania jest szef Sztabu Generalnego Karel Řehka. Powiedział też, że siły zbrojne otrzymają łącznie 14 czołgi Leopard, będących rekompensatą za czołgi T-72 przekazane Ukrainie.^x
• Na konkretne modele rowerów rowerzyści czekali w czasie pandemii długimi tygodniami. W tamtym czasie podaż na rynku nie wystarczała na zaspokojenie popytu. Teraz sytuacja się odwróciła. „W ostatnich miesiącach po raz pierwszy po covidie zaczęły się zapełniać magazyny dystrybutorów i producentów. Niektóre są pełne, ponieważ zamówienia przedpremierowe na rowery zostały dostarczone po sezonie, kiedy nastąpił spadek popytu ze strony klientów, a produkcja była opóźniona” – wyjaśnił założyciel i dyrektor wyszukiwarki rowerów Outfindo.cz, Jan Matějů.^xi
• Škoda podała, że w pierwszym kwartale, licząc rok do roku, produkcja wzrosła o 42%. Niestety zaraz po tym związkowcy z zakładu w Mlada Boleslav poinformowali o przestojach. Praktycznie zlikwidowano nocną zmianę na kilku wydziałach. Nie wygląda to optymistycznie.^xii
• Odsetek osób powyżej 50. roku życia, które nie mogą znaleźć pracy w Czechach, zmniejszył się w porównaniu z rokiem ubiegłym. O ile w styczniu ubiegłego roku stanowili oni 37% wszystkich aplikujących, o tyle w styczniu tego roku spadły one o jeden punkt procentowy. Wynika to z danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Naukowcy z Uniwersytetu Masaryka w Brnie uważają, że dyskryminacja osób po 50 roku życia jest dużo większym problemem niż szeroko opisywana i zwalczana ta ze względu na płeć.^xiii

RÓŻNE

• Miłośnicy miejskiego transportu publicznego mogą przejechać się zabytkową linią autobusową w Pradze. Autobusy będą jeździły pod oznaczeniem K, są już dawno wycofane z eksploatacji, na codzień nie widzimy ich już w ruchu ulicznym. Oprócz linii autobusowej K po Pradze możemy się przejechać zabytkowymi tramwajami mającymi oznaczenie 41 i 42.^xiv
• Tysiące studentów zaczyna używać sztucznej inteligencji (AI) wykorzystując ją na swoich studiach. Jednym z nich jest pewien student, który z jej pomocą napisał pracę licencjacką na Wydziale Informatyki. Nie chciał podać swojego imienia i nazwiska ani konkretnej szkoły, ale redaktorzy SZ znają jedno i drugie. „Najpierw napisałem wstęp, ale od razu wiedziałem, że nie jest to najlepsza wersja. Zamiast przepisywać go kilka razy, skopiowałem go, wrzuciłem do sztucznej inteligencji i kazałem jej przepisać następujący tekst do formalnego formularza dokumentacji. I stało się”. ^xvCóż, młodzi nie będą się męczyć i pisać po nocach.

i https://www.seznamzpravy.cz/clanek/audio-podcast-5-59-vaclav-dolejsi-petikoalice-vari-skrty-pripomina-to-dort-pejska-a-kocicky-230055

ii https://www.blesk.cz/clanek/zpravy-politika/742254/bartos-pro-blesk-jsme-nejuspesnejsi-piratska-strana-s-rozpoctem-musi-pomoci-reformy.html

iii https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/sjezd-pirrtske-srany-stanovy-hlasovani_2304291652_afo

iv https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/prezidentske-volby-kampan-pokuta-pavel-fischer-nerudova-pavel-zitko_2304290500_jgr

v https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/prezidentske-volby-babis-ano-mafra-pokuta-dohledovy-urad_2304270700_jgr

v https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/sergej-lavrov-petr-pavel-rusko-cina-osn-valka-na-ukrajine-zpravy-online_2304252219_kth

vii https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/petr-pavel-valka-na-ukrajine-dodavky-munice_2304301331_ara

viii https://www.irozhlas.cz/zpravy-svet/petr-pavel-dnipro-ukrajina-navsteva-prezident_2304291025_pik

ix https://www.kurzy.cz/zpravy/713171-prazska-burza-i-pres-patecni-propad-uzavrela-vlastne-na-novem-historickem-maximu-v-dubnu-si/

x https://eurozpravy.cz/domaci/armada-dve-procenta-hdp-vycerpa-ujistil-nacelnik-generalniho-stabu-rehka.14e36utd

xi https://www.denik.cz/ekonomika/prodej-elektrokol-v-cesku.html

xii https://www.lidovky.cz/byznys/skoda-auto-fabie-vyrobni-linka-ridici-jednotky-cipy-nouze-problemy.A230430_195721_ln_ekonomika_atv

xiii https://www.seznamzpravy.cz/clanek/domaci-zivot-v-cesku-starsi-se-ani-nedostanou-k-pohovoru-panuje-tu-vekova-segregace-rika-vedkyne-229765

xiv https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/praha-historicke-autobusy-linka-k-vikendy-atrakce-mhd_2304291503_kac

xv https://www.seznamzpravy.cz/clanek/domaci-zivot-v-cesku-umela-inteligence-na-vysoke-skole-pise-bakalarky-ale-i-odhaluje-ty-falesne-230115

Obrazek wyróżniający jest z Wimipedii Commons. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B0.jpg