Ciekawostki z Czech. Tydzień 16/2023
POLITYKA, CZESI A UKRAINA, GOSPODARKA I RÓŻNE WIADOMOŚCI
POLITYKA
- Premier Petr Fiala wraz z grupą biznesmenów odwiedził Indonezję. Spotkał się tam z prezydentem Joko Widodo. Wśród planowanych kontraktów podano rozmowy na tematy czeskich rozwiązań technologicznych np. w hydroenergetyce, dygitalizacji usług czy przetwórstwie żywności i rolnictwie. Na końcu komunikatu Fiala mimochodem wspomniał o prowadzeniu rozmów o dostawach sprzętu wojskowego z Czech, w tym samolotów. Tak tam, przy okazji…Źródło – twitter Petra Fiali.
- Jednym z azjatyckich krajów, odwiedzonych przez premiera Petra Fialę był Wietnam. Są konkretne efekty tej wizyty. Wietnam rozpoczął negocjacje z Czechami w sprawie dostaw wojskowych, w tym samolotów i radarów, a także modernizacji pojazdów opancerzonych Hanoi stara się zdywersyfikować swój głównie rosyjski arsenał.i
- W niedzielę rozpoczęlo się dwudniowe spotkanie przewodniczących izb parlamentarnych UE Marszałek Izby Reprezentantów Markéta Pekarová Adamová (TOP 09) spotkała się z przewodniczącymi parlamentów europejskich na uroczystej kolacji. Przewodniczący Senatu Miloš Vystrčil (ODS) przyjął przewodniczącą izby niższej brytyjskiego parlamentu Lindsay Hoyle.ii
- Bardzo dziwnie wyglądała trzydniowa wizyta Petra Pavla w Brukseli. Najpierw okazało się, ze na Ukrainę wyjeżdża Jens Stoltenberg, co spowodowało konieczność wcześniejszego przyjazdu Prezydenta Czech. Następnie Van der Leyen wyjechała wcześniej z Brukseli z powodu narodzin wnuka – zanim spotkała się z Pavlem.
UKRAINA
- Prezydent Petr Pavel spotkał się z sekretarzem generalnym NATO Jensem Stoltenbergiem. Po spotkaniu powiedział, że Czeska Republika będzie wspierać Ukrainę na drodze do zakończenia wojny, w odbudowie kraju i w dążeniu do członkostwa w NATO.iii
- Oficjalną zgodę na służbę w armii Ukrainy otrzymało 132 Czechów. Tak jak w wielu krajach, prawo w Czechach zabrania służby w obcej armii, chyba, że ma się zgodę prezydenta. Wszystkich dotychczasowych zgód udzielił były prezydent Miloš Zeman.iv
- Czeskie siły w ramach misji sojuszniczej NATO na Łotwie, trafiły do bazy w mieście Adaži. Miasteczko to liczy niespełna siedem tysięcy mieszkańców, znajduje się tam baza wojskowa. Czesi są tam obecni od 2018 roku. Rotacja czeskich żołnierzy odbywa się raz na pół roku. Po raz pierwszy na misję przybyli członkowie plutonu 153 Batalionu Inżynieryjnego z Ołomuńca. Przybyli tutaj ze sprzętem będącym unikalnym w Europie. Ich bronią jest miotacz min, który jest w stanie stworzyć pole minowe na odległość kilku km. Czeska ambasada w Rydze zorganizowala spotkania żołnierzy czeskich z mieszkańcami w okolicznych szkołach.v
- „Najwyższy czas” – skomentował ambasador przy NATO Jakub Landovský w Brukseli dla Blesk Zprávy zapytanie na temat wizyty szefa NATO Jensa Stoltenberga na Ukrainie. Sekretarz generalny Sojuszu odwiedził Kijów i wysłał jasny sygnał, że będzie wspierał Ukrainę tak długo, jak będzie to konieczne.vi
GOSPODARKA
- Czesi na ostatnim miejscu w Europie pod względem ilości rejestrowanych elektrycznych aut. Pierwsi są Szwedzi 36%, potem Finlandia 31% i Dania 30%. Czechy mają tylko 1,8 % i to razem ze Słowacją. Polska wypada niewiele lepiej, mamy tylko 3,3%. W ostatnim kwartale w Czechach zarejestrowano 55 tys nowych aut.vii
- Podstawowy indeks Praskiej Giełdy PX zakończył zeszły tydzień na lekkim minusie 0,09%. Biorąc pod uwagę rok od pełnoskalowej inwazji na Ukrainę, można mówić o zakończeniu okresu kryzysu, giełda wychodzi na plus od tamtego czasu osiagąjąc poziom 1417,04 punktów. viiiDywidendowy indeks PX-TR zaś jest na swoich historycznych maksimach kończąc piątkowe notowania na poziomie 3125,65 punktówix
- Rząd Czech zastanawia się nad decyzją o zniesieniu obniżki akcyzy na olej napędowy od 1 lipca. Została ona wprowadzona po gwałtownych wzrostach cen w zeszłym roku, będących skutkiem ataku rosji na Ukrainę. O ile rząd zakończył obniżkę akcyzy na benzynę już w zeszłym roku, to na olej napędowy jest kontynuowana. Wskazuje się na duże straty skarbu państwa z tego powodu. Gdyby rzeczywiście obniżka została zniesiona, dodatkowy wpływ do budżetu ocenia się na 4,8 mld. koron czeskich.x
- Pomimo że Republika Czeska jest jednym z największych eksporterów energii elektrycznej, Czesi płacą jedne z najwyższych rachunków za prąd. Według danych Eurostatu wyższe ceny za prąd miały tylko gospodarstwa domowe w Danii, Belgii i Irlandii. Wśród porównywalnych ekonomicznie krajów czeskie gospodarstwa domowe płaciły 9130 koron za megawatogodzinę. Słowacy zapłacili w zeszłym roku za taką samą ilość prądu 4470 koron, Polacy 3810 koron, a Węgrzy tylko 2570 koron.xi
RÓŻNE
- Organizacje zajmujące się badaniem fejków w Czechach obserwują zmniejszenie się ilości stron i artykułów mających na celu dezinformację. Co ciekawe, ubywa także czytelników takich treści. Wśród najczęściej eksponowanych treści na tych stronach w roku 2022 były dotyczące kryzysu energetycznego, wojny w Ukrainie, a także koronawirusa. Według wspomnianych organizacji badających ten temat w ciągu roku ukazało się po czesku 126 826 artykułów będących dezinformacją. Jest to mniej niż w roku 2021 o 70 tysięcy.xii
- We wtorek w Sądzie Rejonowym dla Pragi 1 rozpocznie się proces wysokiego rangą funkcjonariusza komunistycznego Vratislava Vajnara (93). zostanie postawiony w stan oskarżenia w związku z zamordowaniem przy próbie przekroczenia czechosłowackiej granicy w czasie zimnej wojny. Zdaniem prokuratora jest winny zgody na strzelanie do osób uciekających z Czechosłowacji.xiii
- W praskim kościele św. Ignácego na Karlov náměstí, w sobotę po południu odbyło się ostatnie pożegnanie z Daną Němcovą. Kościół ten znajduje się w pobliżu mieszkania na ulicy Ječná, gdzie przez wiele lat mieszkała Němcová i które było jednym z nieformalnych ośrodków opozycji przeciwko reżimowi komunistycznemu. Na uroczystość pogrzebową przybyli przewodniczący Senatu Miloš Vystrčil (ODS) i senator Pavel Fischer. Dagmar Havlová, Petr Pavel i jego żona lub Pavel Rychetský przesłali wieniec pogrzebowy. Biskup Václav Malý i ksiądz Ladislav Heryán na zmianę przemawiali podczas mszy mówiąc wiele ciepłych słów o wielkim człowieku jakim była zmarła Daną Němcova.
- W niedzielę na praskim Smichově został zaatakowany nożem 45-letni mężczyzna. Po rezuscytacji udało się przywrócić pracę serca. Mężczyzna stracił dużo krwi. Sprawca został przez policję zatrzymany, nie są znane powody, dla których zaatakował.xiv
ihttps://www.lidovky.cz/svet/cesko-vietnam-vojenska-dodavka-zbrane-letadla-radary-rusko-valka.A230424_100130_ln_zahranici_hma
ii https://www.blesk.cz/clanek/zpravy-politika/741688/konference-eu-pekarova-veceri-s-sefkami-parlamentu-vystrcil-prijal-vyznamenani-ukrajiny.html
iii https://zpravy.aktualne.cz/zahranici/valka-na-ukrajine-2023-online-prenos/r~84bf8b7cd47711ed8d680cc47ab5f122/
iv https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/abolice-vyjimka-povoleni-dobrovolnik-ukrajinska-armada-valka-prezident_2304220500_gut
v https://zpravy.aktualne.cz/domaci/premiera-ceskych-vrhacu-min-na-misi-nato-cvici-jak-vytvorit/r~ff11e126e11b11eda873ac1f6b220ee8/
vi https://www.blesk.cz/clanek/zpravy-politika/741654/velvyslanec-landovsky-pro-blesk-o-valce-a-nato-ale-i-o-detech-a-jejich-hrdinovi-a-zivotu-diplomata.html
vii https://zpravy.aktualne.cz/ekonomika/auto/elektromobilita/tesla-prekonala-skodu-pocet-elektromobilu-v-cesku-ale-zaosta/r~b16c7246debf11edba63ac1f6b220ee8/
viii https://www.pse.cz/indexy/hodnoty-indexu/detail/XC0009698371
ix https://www.pse.cz/indexy/hodnoty-indexu/detail/CZ0160000019
x https://www.kurzy.cz/zpravy/711208-vlada-by-mohla-uz-od-cervence-zvysit-dan-z-nafty-ministri-to-nevylucuji/
xi https://www.kurzy.cz/zpravy/711207-cesi-maji-skoro-nejdrazsi-elektrinu-v-eu-prestoze-cr-ji-skoro-nejvice-vyvazi-situaci-jeste-zhorsi/
xii https://zpravy.aktualne.cz/domaci/dezinformcnich-webu-a-jejich-ctenaru-ubyva-nahrazuji-je-ale/r~a8e64d34decb11edba5b0cc47ab5f122/
xiii https://zpravy.aktualne.cz/domaci/komunista-pred-soudem/r~2ef42610dfaa11edba5b0cc47ab5f122/
xiv https://www.lidovky.cz/domov/andel-smichov-pobodany-muz-zraneni-zachranka-policie.A230424_084903_ln_domov_hma